Zelforganiserende teams zijn effectiever dan traditionele teams, maar alleen als je de spelregels goed hanteert. Door een zelforganiserend team te leiden of te begeleiden zoals een traditioneel team, zullen ze minder effectief zijn.
In 1942, Admiraal Nimitz, die het bevel voert over de Midway-vloot in de Stille Oceaan, staat voor een van de grootste uitdagingen van zijn leven. De Japanse vloot van ruim 180 schepen stoomt richting Midway.
De vliegdekschepen zijn voorzien van enorme luchtsteun. Na de verloren slag van de Amerikanen bij Pearl Harbor was Midway het laatste militaire bolwerk van de Amerikanen in de Stille Oceaan.
Wanneer de Japanners halverwege zijn, zijn zij de heersers en krijgen ze de vrije hand in een enorm gebied. De admiraal had slechts een kleine vloot schepen en enkele squadrons vliegtuigen om aan te vallen, een verloren strijd zou je denken. Er werden echter verschillende uitzonderlijke beslissingen genomen door admiraal Nimitz.
3 regels voor het spelen van het spel van zelforganiserende teams, geleerd van Nimitz.
Nimitz heeft nieuwe spelregels bedacht laat zelforganiserende teams floreren. Zijn lessen zouden enkele fundamenten van modern leiderschap creëren.
In die tijd was het normaal dat de commandanten vanaf de grond beslisten waar de vliegtuigen naartoe gingen en wie of wat ze moesten aanvallen. Er vond intensief overleg plaats tussen de vlieger en het commandocentrum.
De commandant bepaalde uiteindelijk hoe de strijd zou verlopen. Met een overweldigende macht in zijn vizier besloot Nimitz zijn piloten de vrije hand te geven en ze met een paar eenvoudige regelingen de aanval in te sturen:
Regel 1. Luister naar je medepiloten in de lucht
Regel 2. Zeg niets totdat je wordt aangevallen.
Regel 3. Zeg wat je aanvalt.
Dit bleek een meesterlijke vondst, want die was er unieke zelforganisatie tussen groepen van piloten die natuurlijk veel beter waren dan hun commandanten in het toezicht houden op wat er nodig was op het slagveld.
De Amerikanen versloegen de Japanse vloot en – mede door diverse andere factoren – is deze strijd vandaag de dag nog steeds een schoolvoorbeeld van hoe een minimale set regels zelforganiserende teams stimuleert.
Simpele spelregels, maar geen procedures als het gaat om zelforganiserende teams
In de natuur zijn er veel voorbeelden van zelforganiserende teams die worden gegenereerd door slechts een paar eenvoudige spelregels. Het vliegpatroon van bijvoorbeeld een zwerm vogels ziet er heel ingewikkeld uit, maar is terug te brengen tot een paar simpele regels in computertaal.
Regel 1. Opsplitsen (voorkom dat het te druk wordt op één plek),
Regel 2. Uitlijnen (sturen in de richting waarin de vogels in de directe omgeving vliegen).
Regel 3. Cohesie (sturen op de gemiddelde positie van de omringende vogels).
Elke ‘boid’ (kleine groep als geheel) functioneert als een onafhankelijke eenheid, maar wordt geleid door een reeks dezelfde regels. Als de groep een obstakel tegenkomt, neemt elke ‘boid’ een onafhankelijke beslissing over hoe de regels binnen de huidige omstandigheden moeten worden toegepast. Het resultaat is dat de hele groep met succes rond het obstakel vliegt.
Bewegingsvrijheid op elk niveau vermindert de mate van ‘controle’ die de leider uitoefent, maar vergroot de veerkracht en creativiteit van de individuen binnen zelforganiserende teams.
Daniel Pink en de motivatie van mensen binnen zelforganiserende teams
Auteur Daniel Pink schreef zijn bestseller Drijfveer over de verrassende waarheid over wat ons motiveert. Anders dan de meeste mensen denken, is het niet geweldig leiderschap dat ons de drive geeft om dingen te doen. Het is iets van binnenuit dat ons gemotiveerd maakt.
Uit het onderzoek van Daniel Pink blijkt dat mensen intrinsiek zijn en gemotiveerd worden door drie simpele factoren:
1. Autonomie – Wij doen de dingen graag zoals wij denken dat het goed is
2. Meesterschap – We willen competent worden in de dingen die we doen
3. Doel – De dingen die we doen moeten een purpose hebben
Het is bewezen dat leiders die deze drie eenvoudige motiverende factoren binnen zelforganiserende teams faciliteren, meer effectiviteit en resultaat behalen.
