Een collega coach stond laatst nogal gehaast achter een wat oudere dame bij de kassa van een supermarkt. Zijn volgende client zou over 5 minuten voor de deur staan, maar gelukkig merkte hij net op tijd dat zijn koffie op was. Terwijl hij de koffie op de lopende band zette, zag hij in zijn ooghoek hoe de oudere dame voor hem op haar dooie gemak haar spullen in haar rollator plaatste, maar nog niet afgerekend had.
Enigszins geirriteerd vroeg hij beleefd of ze niet eerst even af kon rekenen zodat hij op tijd bij zijn afspraak zou kunnen zijn. Met een half opgeheven hoofd keek ze hem aan en zei: “Maar dan moet ik toch nog steeds mijn spullen in mijn rollator plaatsen?”
Vol onbegrip over haar logica, wilde hij iets onaardigs zeggen, maar hij kon zich net op tijd beheersen. In de seconden die volgde liet hij zijn frustratie plaats maken voor emphatie en compassie en in alle kalmte begreep hij dat de dame in kwestie deze snelle wereld misschien niet meer kon volgen en de dingen gewoon op haar manier deed.
Met een korte vertraging, een fijn gevoel en een pak koffie in zijn hand, kwam hij aan bij zijn voordeur waar zijn afspraak hem al stond op te wachten. De klant toverde een grote grijns op zijn gezicht en zei: “Hey Jos, goed je weer te zien, wat fijn dat je tijd hebt gemaakt om nog even koffie te halen.”
Hoe verschillen empathie en compassie van elkaar?
Empathie gaat over het vermogen om je in te kunnen leven in een ander en te begrijpen en te voelen wat zij ervaren. Compassie gaat nog een stap verder en gaat over het actief willen helpen van een ander.
Iemand die empathisch is, kan zichzelf in de schoenen van iemand anders verplaatsen, terwijl iemand met compassie dit ook doet, maar vanuit medogen het lijden van een ander wil tegen gaan.
Waarom hebben we empathie nodig?
Als we altijd alles vanuit ons eigen standpunt blijven zien, leven we eigenlijk een heel arm leven. We hebben als mens namelijk het vermogen nodig om zaken vanuit een ander perspectief te zien om te kunnen leren en groeien als mens.
Daarnaast hebben we empathie nodig om confliten te voorkomen. We kunnen nu eenmaal niet allemaal hetzelfde denken en alles op dezelfde manier aanpakken. Dat zou ten koste gaan van onze autonomie, we zijn per slot van rekening geen robots.
Waarom hebben we compassie nodig?
Hoewel compassie gaat over iemand actief willen helpen, kan dit ook over hele kleine dingen gaan zoals in een gangpad even opzij stappen als iemand er langs wil. Compassie maakt het leven van andere dragelijker en zorgt voor een gemeenschap. Als niemand elkaar meer zo helpen, zou je niet meer kunnen spreken van een samenleving. Dat is ook waarom veel filosofen geloven dat empathie én compassie ingebakken zit in de menselijke natuur.
Daarnaast blijkt uit verschillende onderzoeken dat we gelukkiger zijn als we in vrede en harmonie leven en empathie en compassie zijn daar noodzakelijke ingredienten voor.
Waarom vertonen sommige mensen weinig compassie en empathie?
Ondanks dat we allemaal van nature compassie en empathie in ons hebben, zijn het ook eigenschappen die we bewust kunnen negeren. Soms is de oorzaak een overmatig en bewust aangewakkerd egoïsme, maar in andere gevallen kan de persoon hier weinig aan doen. Coaching of therapie is dan een oplossing, maar dan moet de persoon hier wel intrinsiek gemotiveerd voor zijn.
Oorzaken van weinig compassie en empathie:
Ernstige gekwetstheid: Soms kan iemand door gekwetst te zijn het vertrouwen in (de meeste) mensen verloren hebben en alleen nog maar aandacht voor zijn of haar eigen behoefte hebben.
Opvoeding: In gezinnen waar veel onrust is, kunnen kinderen al op jonge leeftijd leren om voor zichzelf op te komen en voor zichzelf te zorgen. In tegenstelling tot een harmonieus gezin leren ze niet hoe ze hun empathie en compassie kunnen inzetten.
Depressie: Iemand die depressief is heeft al moeite om voor zichzelf te zorgen, laat staan dat de persoon empathie of compassie voor een ander op kan brengen.
Psychologische aandoeningen: Psychologische aandoeningen zoals bepaalde vormen van persoonlijkheidsstoornissen, zoals narcistische persoonlijkheidsstoornis of antisociale persoonlijkheidsstoornis, kunnen het vermogen om compassie en empathie te tonen belemmeren. In deze gevallen is meestal gespecialiseerde therapie nodig om de onderliggende psychologische oorzaken aan te pakken.
Hoe zou een wereld zonder empathie en compassie eruit zien?
Een wereld zonder empathie en compassie zou een dystopische realiteit zijn, gekenmerkt door een gebrek aan menselijkheid en verbondenheid. In zo'n wereld zouden mensen elkaar niet begrijpen of ondersteunen, en egoïsme zou de boventoon voeren.
Allereerst zou een gebrek aan empathie betekenen dat mensen niet in staat zijn om zich in te leven in de gevoelens en ervaringen van anderen. Dit zou leiden tot een gebrek aan begrip, tolerantie en mededogen. Mensen zouden niet in staat zijn om elkaars pijn, vreugde of behoeften te begrijpen, waardoor relaties oppervlakkig en afstandelijk zouden zijn. Conflicten zouden vaak voorkomen en moeilijk op te lossen zijn, omdat er geen bereidheid zou zijn om elkaars standpunten te begrijpen.
Daarnaast zou het ontbreken van compassie betekenen dat mensen niet actief bereid zijn om anderen te helpen of te ondersteunen. Zonder compassie zouden mensen niet geneigd zijn om anderen te helpen in tijden van nood of om zich in te zetten voor het welzijn van de gemeenschap als geheel. Dit zou resulteren in een gebrek aan solidariteit en samenwerking, waardoor de samenleving als geheel zwakker en minder veerkrachtig zou zijn.
Een wereld zonder empathie en compassie zou ook een wereld zijn waarin egoïsme en eigenbelang de norm zijn. Mensen zouden vooral gericht zijn op hun eigen behoeften en verlangens, zonder rekening te houden met de behoeften of gevoelens van anderen. Dit zou leiden tot een cultuur van zelfzuchtigheid en competitie, waarin het 'ieder voor zich' is en samenwerking en gemeenschapszin ontbreken.
Hoe zou een wereld meer empathie en compassie eruit zien?
Een wereld met meer empathie en compassie zou een wereld zijn waarin mensen elkaar werkelijk zien, begrijpen en ondersteunen. Dit zou zich manifesteren op verschillende niveaus en in diverse aspecten van het menselijk leven.
Op individueel niveau zouden mensen meer open staan voor elkaars emoties en ervaringen. In plaats van snel te oordelen of te veroordelen, zouden ze zich inspannen om zich in de situatie van anderen te verplaatsen en hun gevoelens te begrijpen. Dit zou leiden tot diepere verbindingen tussen mensen en een gevoel van gedeelde menselijkheid, ongeacht verschillen in achtergrond, cultuur of overtuiging.
Op sociaal niveau zou een wereld met meer empathie en compassie een samenleving zijn waarin solidariteit en onderlinge steun hoog in het vaandel staan. Mensen zouden actief bereid zijn om elkaar te helpen en te ondersteunen, vooral in tijden van crisis of nood. Dit zou resulteren in een sterkere gemeenschapszin en een gevoel van saamhorigheid, waarin niemand aan zijn lot wordt overgelaten.
Op politiek niveau zou empathie en compassie leiden tot meer inclusieve en rechtvaardige beleidsmaatregelen. Besluitvormers zouden zich meer bewust zijn van de behoeften en belangen van alle burgers, en zouden streven naar beleid dat zorgt voor gelijke kansen en welzijn voor iedereen. Dit zou resulteren in een samenleving waarin sociale rechtvaardigheid en gelijkheid centraal staan.
Op internationaal niveau zou een wereld met meer empathie en compassie leiden tot een afname van conflicten en een toename van vreedzame samenwerking tussen landen en culturen. In plaats van te handelen vanuit eigenbelang of machtspolitiek, zouden naties streven naar begrip, dialoog en wederzijds respect. Dit zou bijdragen aan een meer vreedzame en welvarende wereld voor alle mensen.
Een wereld met meer empathie en compassie zou een wereld zijn waarin menselijke relaties worden gekenmerkt door begrip, steun en mededogen. Het zou een wereld zijn waarin niemand wordt buitengesloten of genegeerd, en waarin samenwerking en verbondenheid centraal staan in alle aspecten van het menselijk leven.
Kun je empathie en compassie weer aanleren?
Omdat empathie en compassie aangeboren is, kun je dit relatief eenvoudig weer aanleren. Een gespecialiceerde coach zoals ik, of een therapeut, heeft de tools en kennis om je empathie en compassie weer aan te wakkeren. Ik coach zelf alleen maar ondernemers en executives, maar iemand die hier volledig in gespecialiseerd in is, is de collega coach (én therapeut) waar ik het in het begin over had genaamd Jos van Boxtel van Mindspring.
Meestal ga je na een paar sessies alweer als een compleet ander mens door het leven en zul je direct de voordelen ondervinden door hoe je omgeving anders op jouw zal reageren. Als je zelf namelijk meer empathie en compassie toont, krijg je dit automatisch terug.
Vraag en antwoord over empathie en compassie
Wat is het verschil tussen empathie en compassie?
Antwoord: Empathie verwijst naar het vermogen om je in te leven in een ander en hun gevoelens te begrijpen, terwijl compassie een stap verder gaat en inhoudt dat je actief wilt helpen om het lijden van een ander te verlichten.
Waarom hebben we compassie nodig?
Compassie maakt het leven van anderen draaglijker en draagt bij aan een gevoel van gemeenschap. Het tonen van compassie zorgt voor een meer vreedzame en harmonieuze samenleving en draagt bij aan het welzijn van individuen.
Waarom vertonen sommige mensen weinig compassie en empathie?
Er kunnen verschillende redenen zijn waarom mensen weinig compassie en empathie vertonen, zoals gekwetstheid, opvoeding, depressie en psychologische aandoeningen.
Hoe kunnen we empathie en compassie weer aanleren?
Omdat empathie en compassie aangeboren zijn, kunnen ze relatief eenvoudig weer worden aangeleerd. Gespecialiseerde coaches of therapeuten hebben de tools en kennis om empathie en compassie te versterken.
Wat zijn enkele oorzaken van weinig compassie en empathie?
Oorzaken van weinig compassie en empathie kunnen onder meer ernstige gekwetstheid, opvoeding in een onrustige omgeving, depressie en psychologische aandoeningen zijn, zoals narcistische persoonlijkheidsstoornis of antisociale persoonlijkheidsstoornis.
