In de vroege dagen van 2005, toen de wereld nog anders dacht over zaken doen, begon ik een nieuw lied te zingen in de gangen van mijn onderneming. Ik predikte dat onze missie verder ging dan enkel het najagen van winst. Maar zoals met elke nieuwe melodie, waren er aanvankelijk veel valse noten. Er waren beloftes die niet werden nagekomen, veel instemmende ja-knikkers, maar weinig echte actie.
Ik droomde van een onderneming die niet alleen binnen haar muren waarde creëerde. Dus begonnen we met het oprichten van kleine schooltjes in landen die het minder goed hadden. Ook wilde ik dat elk van onze 120 medewerkers iedere dag met een glimlach naar het werk kwam, zowel zakelijk als geestelijk en lichaamelijk op ondersteuning kon rekenen, wetende dat hun welzijn en balans tussen werk en privé voorop stonden.
Maar dromen en realiteit botsen soms. Woorden als ‘duurzaamheid’ en ‘sociaal verantwoord ondernemen‘ werden maar langzaam echte actiepunten. Niet iedereen kon de verandering namelijk waarderen. Toen ik besloot dat ook onze internationale reclamecampagnes die we voor klanten maakte een sociale inslag moesten hebben, voelde het voor velen alsof ik een grens overschreed. “Daar zit niemand op te wachten!” echo’de het door de gangen.
2011 was het jaar waarin ik, hand in hand met Wassili Zafiris, een boek de wereld in bracht: ‘Meaningful Profit‘. Een visie die het midden hield tussen puur winstbejag en altruïsme. Sommige media vond het maar niets, te idealistisch, te ver van de realiteit. “Bedrijven zijn er om winst te maken, niets meer,” zeiden ze. En helaas, velen van mijn collega’s knikten toen nog steeds instemmend.
Maar ik bleef geloven in mijn melodie, in een wereld waar bedrijven meer kunnen zijn dan winstmachines. En de tijd zou leren wie er gelijk had.
De machine moet zich aanpassen aan de menselijke natuur
Na het echoën van mijn visie door de gangen van het bedrijf, was er een fundamenteler inzicht dat ik wilde delen. “De machine moet zich aanpassen aan de menselijke natuur,” verkondigde ik vaak. De kern van mijn overtuiging was dat bedrijven, net als mensen, floreren wanneer er zingeving bij betrokken is. Onderzoeken hebben aangetoond dat mensen met een hoger doel in hun leven gelukkiger en succesvoller zijn. Waarom zou dit principe niet ook voor bedrijven gelden?
Samen streven naar een hoger doel, naar echte zingeving, creëert een onbreekbare band. Het geeft die extra vonk van motivatie die niet alleen de efficiëntie en het werkplezier verhoogt, maar ook onmisbaar is in tijden van tegenslag.
Mijn zoektocht naar de wortels van onze werkcultuur begon al in de vroege jaren 2000. Ik ontdekte dat veel van onze hedendaagse manier van werken hun oorsprong vonden in de industriële revolutie. Hierarchieën, vastomlijnde processen, strikte werktijden – allemaal bedacht door technische ingenieurs die de mensheid zagen als slechts een radertje in een grotere machine.
Deze visie negeerde volledig de essentie van de menselijke natuur. Wie wil er nu als een simpele ‘resource’ worden beschouwd? Wie raakt geïnspireerd door louter een klein afgekadert onderdeel te zijn van een groter geheel? En wist je dat het concept van ‘management’ ook uit die periode stamt? Het woord betekent letterlijk ‘controle’!
Sinds de industriele revolutie heeft de mens zich continue moeten aanpassen aan de ‘machine’. Ik vond het begin 2000 tijd worden dat de machine zich eens ging aanpassen aan de menselijke natuur.
Een mens is niet gemaakt om alleen maar te geven of alleen maar te nemen
De melodie die ik zong, de visie die ik deelde, was niet alleen gericht op de structuur van het bedrijf, maar ook op de diepere betekenis van het leven zelf. “Een mens is niet gemaakt om alleen maar te geven of alleen maar te nemen,” zei ik vaak. Als de enige drijfveer achter een onderneming financieel gewin is, en voor een medewerker enkel het salaris, dan leven we in een wereld van gemiste kansen. Ja, je kunt er doorgroeimogelijkheden en goede collegiale relaties aan toevoegen, maar zelfs dan blijft er een leegte.
Ware rijkdom is niet te meten in cijfers op een bankrekening. Het zit in de momenten van geluk, in de liefdevolle relaties die we opbouwen en in de vriendschappen die we koesteren. En wat, naast deze relaties, voedt onze ziel het meest? Juist, zingeving.
Stel je een wereld voor waarin de persoonlijke zingeving van medewerkers naadloos aansluit bij de missie van de onderneming. Een wereld waarin iedereen, zowel binnen als buiten het bedrijf, profiteert van deze synergie. Dat is de wereld waarin ik geloofde, en waarvoor ik elke dag streed.
Van intrinsieke motivatie naar zo hoort het
De reis die ik begon, de melodie die ik zong, vond uiteindelijk, gevoed door diverse mensen weerklank in de bredere zakelijke wereld. Tegenwoordig wordt dit gedachtegoed op de een of de andere manier door de meeste ondernemingen omarmd. Sociaal verantwoord ondernemen en duurzaamheid zijn nu de norm. Maar waar komt deze drang vandaan? Is het werkelijk een intrinsieke motivatie, of is het omdat “het zo hoort”, opgelegd door overheden die (beweren te) weten wat het beste voor ons is?
Dit roept ook een diepere vraag op: zijn de beleidsmakers die deze regels opstellen wel echt de stem van het volk? Maar dat is een discussie voor een andere keer. Het echte probleem dat ik zie, is dat veel bedrijven zich nu gedwongen voelen om zich te richten op maatschappelijke en duurzame doelen, niet vanuit een diep gevoel van zingeving, maar omdat het wordt verwacht.
Ware verandering komt van binnenuit. Als zingeving de drijvende kracht is, zullen bedrijven van nature zorg dragen voor de maatschappij, duurzaamheid en het klimaat – en wellicht op manieren die efficiënter en oprechter zijn dan wanneer het simpelweg wordt opgelegd.
Als ondernemer droomde ik van een meer toekomst vriendelijkere wereld waarin bedrijven zich aanpasten aan de menselijke natuur en waarin we het volledige potentieel van onze medewerkers ontsloten. In zo’n wereld zouden bedrijven vanzelfsprekend zorg dragen voor al die zaken waarover overheden nu regelgeving opleggen. Want als je handelt vanuit zingeving, dan zorg je voor elkaar en de wereld om je heen, niet omdat het moet, maar omdat het juist is.
Waarom zijn zingeving en intrinsieke motivatie cruciaal?
In een wereld waarin we vaak worden verteld wat we moeten doen, verliezen we soms het zicht op het ‘waarom’ erachter. Wanneer instructies blindelings worden gevolgd, wordt het vlammetje van innovatie gedoofd. Het vermogen om buiten de kaders te denken, om echt creatief te zijn, raakt ondergesneeuwd.
Een toekomstvriendelijke wereld vraagt niet om passieve volgzaamheid, maar om sprankelende innovatie. We kunnen niet naïef geloven dat de huidige oplossingen – vaak opgelegd door anderen – alle wereldproblemen zullen oplossen. Wat we nodig hebben is disruptie, vernieuwing en een overvloed aan creativiteit. Geen mensen die enkel handelen uit angst voor sancties of reputatieschade, maar individuen die gedreven worden door een diep gevoel van zingeving en intrinsieke motivatie.
De Kracht van Zingeving; Mijn Pleidooi
In een wereld die zich snel ontwikkelt, waar verandering de enige constante is, moeten we dieper graven dan oppervlakkige motivaties, tijdelijke trends en opgelegde regels. Het is zingeving, het streven naar een hoger doel, dat ons de veerkracht, creativiteit en vastberadenheid geeft om echte verandering te bewerkstelligen.
Bedrijven en individuen die gedreven worden door een intrinsieke motivatie, door een authentiek verlangen om positieve impact te maken, zullen altijd voorop lopen. Ze zullen de grenzen van innovatie verleggen, obstakels overwinnen en een wereld creëren waarin winst en welzijn hand in hand gaan.
Als wij de uitdaging aangaan om verder te kijken dan het hier en nu, gaan handelen vanuit een diep gevoel van zingeving en als we de overheden dwingen om een stapje terug te doen in hun drang en dwang methodieken kunnen onze diepe wortels van betekenis aarden en dat zal ons de kracht geven om te groeien, te bloeien en een blijvende impact te hebben op de wereld om ons heen.
